به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس، شیر مادر علاوه بر اینکه تمام ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز کودک شما را در شش ماه اول زندگی تأمین می‌کند، سرشار از موادی است که برای مبارزه با بیماری‌ها از کودک محافظت می‌کند. کارشناسان توصیه می‌کنند تغذیۀ نوزاد به خصوص در شش ماه اول منحصراً و فقط با شیر مادر انجام شود، زیرا هیچ چیز جایگزین شیر مادر در طول این شش ماه نیست.

محافظت نوزاد از بیماری‌ها و خطرات دیگر

مطالعات متعددی در سراسر جهان نشان داده است که ویروس‌های معده، اسهال، بیماری‌های دستگاه تنفسی تحتانی، عفونت‌های گوش و مننژیت در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر رخ می‌دهد و زمانی هم که به وجود می‌آید خفیف است و تغذیۀ نوزاد فقط با شیر مادر یعنی بدون غذای جامد، شیر خشک یا آب، به مدت حداقل شش ماه بیشترین محافظت را از کودک به عمل می‌آورد.

تغذیه با شیر مادر همچنین ممکن است به کودکان کمک کند از گروهی بیماری‌ها که در مراحل بعدی زندگی بروز می‌کند مثل دیابت نوع یک و نوع دو، کلسترول بالا و بیماری‌های التهابی روده در امان بمانند.تغذیه با شیر مادر را با رشد شناختی کودک ارتباط دارد.

شهناز دلبرپور احمدی رئیس گروه سلامت نوزادان، کودکان و شیر مادر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بر ضرورت شروع تغذیه با شیر مادر بلافاصله و طی ساعت اول پس از تولد نوزاد تاکید کرد.

وی با اشاره به شکایت اکثر نومادران درخصوص نیامدن شیر در ساعات اولیه پس از تولد نوزاد خاطرنشان کرد که افزایش قابل ملاحظه حجم شیر حدود 40 ساعت پس از زایمان روی می‌دهد.

احمدی تاکید کرد: گرچه مقدار شیر در طی دو روز اول بعد از زایمان کم است ولی معمولا مقدار کلستروم (آغوز) برای تامین نیازهای شیرخوار کافی است و جریان شیرمادر در سه تا پنج 5 روزگی نوزاد بیشتر می‌شود.

نشانه‌های گرسنگی و سیری شیرخوار

دلبرپور احمدی با بیان اینکه گریه و جیغ زدن علامت دیررس گرسنگی است، گفت: نباید اجازه داد گرسنگی شیرخوار به این مرحله برسد. شیرخواران با حرکات دهان، مکیدن لب و انگشت، گرسنگی خود را بیان می‌کنند. آنها در هنگام گرسنگی هر چیزی را به دهان می‌برند، نق می‌زنند و صداهای ظریف از خود تولید می‌کنند.

وی تاکید کرد: وقتی این علایم را در شیرخوار مشاهده کردید، او را تغذیه کنید اما اگر آشفته است و گریه می‌کند ابتدا باید او را آرام کنید تا بتواند پستان مادر را به درستی گرفته و مکیدن شیر را انجام دهد.

این کارشناس معاونت بهداشت نشانه‌های سیری شیرخوار را شامل توقف صدای بلع، توقف بیشتر بین دفعات مکیدن، رها کردن پستان و ریلاکس (شل شدن) و به خواب رفتن نوزاد عنوان کرد و گفت: معمولا شیرخوار بعد از شیر خوردن آرام و راحت است.

بهترین راه تشخیص کفایت شیرمادر، افزایش وزن شیرخوار

رئیس گروه سلامت نوزادان، کودکان و شیر مادر معاونت بهداشت ناکافی بودن شیر را یکی از نگرانی‌های مادران شیرده عنوان کرد و گفت: مادران به ویژه مادران جوان ممکن است احساس کنند شیرشان کافی نیست و نوزاد را سیر نمی‌کند.

این کارشناس معاونت بهداشت بهترین راه برای تشخیص کفایت شیرمادر را افزایش وزن شیرخوار و ترسیم منحنی رشد عنوان کرد.

به گفته وی معمولا نوزادان در دو تا چهار روز اول پس از تولد مقداری از وزن خود را از دست می‌دهند که این کاهش وزن، طبیعی است.

وی افزود: شیرخواری که وزن زیادی از دست نداده و به طور موثر تغذیه می‌شود از روز چهارم تا پنجم پس از تولد شروع به افزایش وزن به میزان تقریبا 15 تا 30 گرم در روز می‌کند.

به گفته احمدی بیشتر شیرخوارانی که با شیرمادر تغذیه می‌شوند تا روز 14-10 وزنی بیشتر از وزن زمان تولد خود خواهند داشت و طی دو ماه اول 150 تا 210 گرم در هفته افزایش وزن دارند.

رئیس گروه سلامت نوزادان، کودکان و شیر مادر معاونت بهداشت تاکید کرد: چنانچه نوزادی که با شیرمادر تغذیه می‌شود، وزنش در دو هفتگی کمتر از وزن زمان تولدش باشد، نیازمند ارزیابی دقیق و مداخله است.

وی با اشاره به میزان افزایش وزن مطلوب در شیرخواران گفت: حداقل 600 گرم افزایش وزن (یا بیشتر) در ماه برای یک شیرخوار مطلوب است.

نگهداری شیر مادر در فریزر یا یخچال

پروین قاسم پور مادرانی، کارشناس نوزادان و شیر مادر معاونت بهداشت نیز خاطرنشان کرد: مادران وقتی چندین ساعت از شیرخوار خود دور هستند می‌توانند شیر خود را به درستی دوشیده و ذخیره کنند.

این کارشناس نوزادان و شیر مادر گفت: مادر برای این کار باید از قبل وسایل مورد نیاز برای دوشیدن شیر را آماده ‌کند.

به گفته وی ظرفی از جنس شیشه یا پلاستیک سخت شفاف که در آن را بتوان پوشاند، برای این کار مناسب دانست. این ظرف باید با آب داغ و مایع ظرفشویی تمیز شده و با آب داغ به خوبی شسته شود.

قاسم پور افزود: پیش از دوشیدن شیر باید مادر دستها و پستان خود را خوب بشوید.

به گفته وی مادر می تواند شیر را مستقیما در ظرف جمع‌آوری بدوشد و اگر آن را در چندین ظرف ذخیره می‌کند، باید روی هر ظرف تاریخ بنویسد.

وی با اشاره به این که شیر دوشیده شده باید هرچه زودتر مصرف شود خاطرنشان کرد: سعی کنید ابتدا از شیرهای قدیمی‌تر استفاده شود.

کارشناس برنامه‌های سلامت نوزادان و شیر مادر معاونت بهداشت درباره نحوه ذوب کردن شیر دوشیده شده منجمدگفت: برای استفاده از شیر دوشیده منجمد شده باید آن را در یخچال بگذارید تا به آرامی ذوب شود و طی 24 ساعت از آن استفاده کنید.

وی افزود: در صورت عجله برای استفاده از شیر دوشیده منجمد می‌توان آن را در یک ظرف آب ولرم ذوب کرد و طی یک ساعت همچنان که گرم است مصرف شود.

قاسم پور تاکید کرد: شیر دوشیده شده مادر را نباید بجوشانید و یا نباید در ماکروویو گرم کنید چون بعضی از عناصر و مواد مغذی آن از بین می‌رود و همچنین می‌تواند دهان شیرخوار را بسوزاند.

مدت زمان نگهداری شیر دوشیده شده

کارشناس سلامت نوزادان و شیر مادر معاونت بهداشت گفت: شیر مادر در جایخی یخچال تا دو هفته و در فریزرهای خانگی تا سه ماه و در فریزر مستقل با انجماد عمیق تا شش ماه قابل نگهداری است.

وی برای نگهداری شیر مادر در یخچال دو تا چهار درجه سانتیگراد توصیه کرد: ظرف شیر را باید در سردترین قسمت یخچال قرار داد. بسیاری از یخچال‌ها درجه حرارت پایدار ندارند، بنابراین بهتر است شیر طی 48 ساعت استفاده شود.

قاسم پور درمورد نگهداری شیر ذوب شده گفت: چنانچه شیر در یخچال ذوب شود تا 24 ساعت قابل نگهداری است ولی اگر با قرار دادن در ظرف آب ولرم ذوب شده است تا یک ساعت باید مصرف شود.

کارشناس سلامت نوزادان و شیر مادر معاونت بهداشت تاکید کرد: هرگز شیر ذوب شده را دوباره منجمد نکنید.

به گفته وی شیر دوشیده در دمای اتاق (درجه حرارت 15 تا 25درجه سانتیگراد) به مدت هشت ساعت و درجه حرارت 25 تا 37 درجه سانتیگراد به مدت چهار ساعت قابل نگهداری و استفاده است.

کارشناس برنامه‌های سلامت نوزادان و شیر مادر معاونت بهداشت خاطرنشان کرد که تمامی مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت آمادگی ارایه خدمات مشاوره‌ای به مادران شیرده در ساعات اداری را دارا هستند.

به گفته وی این مشاورین شیردهی ضمن شرکت در دوره‌های آموزشی تئوری و عملی در تمامی مراکز و شبکه‌های بهداشت مشاوره‌های لازم را به مادران ارایه می‌دهند تا شیردهی موفقی را بدون نگرانی تجربه کنند.

قاسم پور خاطرنشان کرد: مادر درصورتی که مشکل شیردهی داشته باشد پس از مراجعه به واحدهای بهداشتی ابتدا راهنمایی‌های لازم توسط مراقبان سلامت و بهورزان به وی ارایه می‌شود و درصورت نیاز به مراکز مشاوره شیردهی دانشگاه ارجاع می‌شود.